BỘ NỘI VỤ: LẤY Ý KIẾN Dự THẢO LUẬT TÔ CHỨC CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG (SỬA ĐÔI)

Bộ Nội vụ cho biết, do quy định về đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành đang được thiết kế theo 3 cấp (cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã). Vì vậy, phải sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương để thực hiện theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và những vấn đề phát sinh khi chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là cấp thiết và phù hợp với chỉ đạo của Đảng, Quốc hội nhằm tạo lập hành lang pháp lý để các cơ quan, tổ chức trong bộ máy nhà nước đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước.

Mục tiêu xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) nhằm sửa đổi cơ bản các quy định về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương để thể chế hoá đầy đủ các chủ trương, định hướng trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và cụ thể hoá quy định của Hiến pháp (sau khi sửa đổi) nhằm chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương từ 3 cấp như hiện nay (cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã) thành 2 cấp (cấp tỉnh và cấp cơ sở), bảo đảm tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và sự thống nhất, thông suốt của nền hành chính nhà nước từ Trung ương đến cơ sở.

Theo đó, tại dự thảo Luật do Bộ Nội vụ đề xuất gồm 7 Chương, 49 Điều (giảm 1 Điều so với Luật số 65/2025/QH15, trong đó: giữ nguyên 9 Điều, bỏ 3 Điều (liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện); bổ sung mới 2 Điều (do tách quy định
nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân tỉnh với thành phố trực thuộc trung ương và của xã với phường để quy định cụ thể hơn nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân tại các đơn vị hành chính theo từng lĩnh vực); sửa đổi, bổ sung 35 Điều để phù hợp với việc chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương từ 3 cấp (cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã) thành 2 cấp (cấp tỉnh và cấp cơ sở)), cụ thể như sau:

Chương I: Những quy định chung, gồm 7 Điều (từ Điều 1 đến Điều 7).

Chương II: Tổ chức đơn vị hành chính, thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới hành chính và đổi tên đơn vị hành chính gồm 3 Điều (từ Điều 8 đến Điều 10).

Chương III: Phân định thẩm quyền giữa chính quyền địa phương các cấp, gồm 4 Điều (từ Điều 11 đến Điều 14).

Chương IV: Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, gồm 11 Điều (từ Điều 15 đến Điều 25).

Chương V: Tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương, gồm 14 Điều (từ Điều 26 đến Điều 39).

Chương VI: Tổ chức chính quyền địa phương trong trường hợp thay đổi địa giới ĐVHC và các trường hợp đặc biệt khác, gồm 7 điều (từ Điều 40 đến Điều 46).

Chương VII: Điều khoản thi hành, gồm 3 điều (từ Điều 47 đến Điều 49).

Đề xuất giải quyết các vấn đề phát sinh khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp

Trong tờ trình về Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Bộ Nội vụ nêu đề xuất giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến việc chuyển đổi mô hình tổ chức quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp.

Theo đó, để bảo đảm cho hoạt động của chính quyền địa phương khi chuyển đổi mô hình chính quyền từ 3 cấp sang 2 cấp diễn ra liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn công việc, không để chồng chéo, trùng lặp hoặc bỏ sót nhiệm vụ, lĩnh vực, địa bàn, không làm ảnh hưởng đến nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động bình thường của xã hội, người dân, doanh nghiệp, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, dự thảo Luật quy định những nội dung chuyển tiếp liên quan đến một số vấn đề quan trọng, cấp bách cần ưu tiên giải quyết.

Trong đó, có các nội dung cơ bản gồm: Quy định trong thời hạn 2 năm kể từ ngày Luật có hiệu lực thi hành (từ ngày 01/7/2025), giao Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền phân định lại nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương và điều chỉnh các quy định khác có liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương để thống nhất áp dụng trong thời gian chưa sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và định kỳ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội; trường hợp liên quan đến luật, nghị quyết của Quốc hội thì báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất;

Quy định chấm dứt việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị đang thực hiện tại TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nang, TP. Hải Phòng...;

Quy định thời hạn để các cơ quan của chính quyền địa phương cấp huyện (trước khi giải thể) phải bàn giao công việc, hồ sơ, tài liệu, tài chính, ngân sách, trụ sở, tài sản, cơ sở vật chất khác có liên quan cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền (15 ngày);

Quy định về hiệu lực và thẩm quyền xử lý các văn bản của chính quyền địa phương cấp huyện (sau khi giải thể).

Quy định việc tiếp tục thực hiện các công trình, dự án đầu tư, các công việc, việc giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính của chính quyền địa phương cấp huyện chưa hoàn thành hoặc đã hoàn thành nhưng phát sinh vấn đề cần giải quyết.

Quy định việc giao cho Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền để thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp cơ sở.

Các quy định khác có liên quan nhằm bảo đảm hoạt động liên tục, bình thường của các cơ quan, tổ chức, đơn vị mới khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Anh Cao, Cổng thông tin điện tử

Nguồn: Bản tin CCHC số 11/2025 Bộ Nội vụ